Rejestracja znaku towarowego

Na tak zadane pytania, możemy odnaleźć odpowiedzi w niedawnym wyroku Sądu UE, którego przedmiotem było zbadanie, czy zasadnie odmówiono rejestracji oznaczenia „Pablo Escobar” jako znaku towarowego.

W dniu 30 września 2023 r., spółka Escobar Inc. z siedzibą w Guaynabo, Puerto Rico („Spółka”) zgłosiła do rejestracji słowny znak towarowy „Pablo Escobar” (EUTM: 018568583) dla szeregu klas towarowo-usługowych, tj.:  3, 5, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 20, 21, 24, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45 („Znak Towarowy”)

Najpierw, w dniu 1 czerwca 2022 r., ekspert odrzucił zgłoszenie Znaku Towarowego w całości, a następnie Piąta Izba Odwoławcza EUIPO podtrzymała jego decyzję.

Ekspert, jak i Piąta Izba Odwoławcza EUIPO uznali, iż Znak Towarowy jest sprzeczny z porządkiem publicznym lub z dobrymi obyczajami (art. 7 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia 2017/1001[1]).

W skardze, Spółka wskazywała, że:

1. pojęcia „porządku publicznego” oraz „dobrych obyczajów” nie posiadają definicji legalnych, dlatego badanie mające stwierdzić, czy dane oznaczenie jest z nimi sprzeczne należy odnieść do ich spostrzegania przez właściwy krąg odbiorców, do którego kierowane są towary i usługi nim oznaczone oraz w odniesieniu do konkretnego państwa członkowskiego UE, ponieważ przyjęte zasady moralności mogą się różnić w zależności od części UE;
2. EUIPO nie wzięła pod uwagę wcześniej rejestracji oznaczeń takich jak: „Al Capone”, czy oznaczenia składające się z członów „Che Guevara”;
3. EUIPO nie odniosła się do całości argumentacji przedstawionej przez Spółkę;
4. postać Pablo Escobara stanowi legendę, mit Robin Hooda Kolumbii oraz jest ikoną popkultury, w tym za sprawą serialu „Narcos” emitowanego na całym świecie w ramach platformy streamingowej Netflix;
5. wobec Pablo Escobara nie wydano karnego wyroku skazującego, wobec czego korzysta on z domniemania niewinności.

Sąd UE wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2024 r. w sprawie T-255/23 oddalił skargę Spółki na decyzję Piątej Izby Odwoławczej EUIPO z dnia 21 lutego 2023 r., sygn. R 1364/2022-5.

Poniżej zostaną przedstawione wymienione główne motywy, na których oparł się Sąd UE oddalając skargę:

1. pojęcia „porządku publicznego” oraz „dobrych obyczajów” nie mogą być badane w ograniczeniu do kręgu odbiorców, do którego bezpośrednio mają być kierowane towary i usługi oznaczone znakiem towarowym, o którego rejestrację się wnioskuje,
2. EUIPO powinna uwzględnić dokonanie przez siebie poprzednich rejestracji oznaczeń, które składały się z nazwisk domniemanych przestępców, natomiast jeśli aktualnie nie chce przychylić się do takiego samego rozstrzygnięcia to powinna uzasadnić to w sposób jasny i jednoznaczny;
3. legalność decyzji EUIPO należy oceniać na podstawie przepisów Rozporządzenia 2017/1001 oraz orzecznictwa sądowego, a nie jej wcześniejszej praktyki decyzyjnej;
4. EUIPO nie jest obowiązana do ustosunkowania się do każdej argumentacji, która zostaje przedstawiona przez daną stronę;
5. popularność Pablo Escobara oraz przedstawianie go w sposób sympatyczny lub zabawny, ale z podkreśleniem jego roli jako przestępcy na różnego rodzaju merchu nie przekreśla spostrzegania go w sposób urażający;
6. niewydanie wyroku skazującego nie przekreśla powszechnego spostrzegania danej osoby za symbol zorganizowanej grupy przestępczej.

Z wyroku w sprawie T-255/23 płynie wniosek, że możliwa jest rejestracja oznaczenia składającego się z imienia i nazwiska osoby powszechnie uznawanej za przestępcę, czy też z danych osoby wobec, której zapadł już wyrok skazujący, jednak wszystko zależy od stanu faktycznego sprawy.

Niewątpliwie, za możliwością zarejestrowania nazwiska jako znaku towarowego przemawia szereg argumentów „za” oraz „przeciw”. Z jednej strony, jeżeli nazwisko stanowi już o wypracowanej marce osobistej, a dzięki temu ma charakter komercyjny, a co za tym idzie posiada zdolność odróżniającą.

Z drugiej strony, rejestracja nazwiska jako znaku towarowego prowadzić może do naruszenia dóbr osobistych, w szczególności, gdy spadkobiercy danego bohatera znaku towarowego nie życzą sobie jego publicznego przedstawiania lub gdy po prostu jedno nazwisko nosi kilka osób, a w związku z tym wywołuje mylne skojarzenie danej osoby z oznaczeniem.

Jednak, w związku z faktem, iż od wyroku Sądu UE przysługuje odwołanie do TSUE, możemy spodziewać się kontynuacji prowadzonej dyskusji dotyczącej dobrych obyczajów w praktyce rejestracyjnej znaków towarowych.

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U.UE.L.2017.154.1) (dalej jako: „Rozporządzenie 2017/1001”).

Autorzy:

• apl. adw. Mariola Połeć