Używamy plików cookie, aby pomóc użytkownikom w sprawnej nawigacji i wykonywaniu określonych funkcji. Szczegółowe informacje na temat wszystkich plików cookie odpowiadających poszczególnym kategoriom zgody znajdują się poniżej.
Pliki cookie sklasyfikowane jako „niezbędne” są przechowywane w przeglądarce użytkownika, ponieważ są niezbędne do włączenia podstawowych funkcji witryny....
Niezbędne pliki cookie mają kluczowe znaczenie dla podstawowych funkcji witryny i witryna nie będzie działać w zamierzony sposób bez nich. Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych umożliwiających identyfikację osoby.
Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać pewne funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.
Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcję z witryną. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o metrykach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.
Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.
Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania użytkownikom spersonalizowanych reklam w oparciu o strony, które odwiedzili wcześniej, oraz do analizowania skuteczności kampanii reklamowej.
Prawo dziecka do ochrony wizerunku jest fundamentalnym aspektem jego praw osobistych, znajdującym potwierdzenie aktach prawnych, takich jak Konwencja o prawach dziecka ONZ czy europejskie regulacje dotyczące ochrony danych osobowych, w tym RODO. Nie można powiedzieć, że narzędzie działające na podstawie sztucznej inteligencji pojawiły się niedawno, ponieważ istnieje ona już od wielu lat – natomiast świadomość społeczna wzrosła w związku z jej niespotykanym dotąd rozwojem. Natomiast dynamiczny rozwój technologii sztucznej inteligencji oraz narzędzi do tworzenia deepfake’ów wprowadza nowe wyzwania w zakresie ochrony wizerunku, zwłaszcza dzieci, które są szczególnie narażone na wykorzystanie ich wizerunku w sposób niezgodny z prawem.
Istnieje pięć rodzajów manipulacji przy pomocy techniki deepfake, które różnią się procesem tworzenia docelowej treści oraz komponentami potrzebnymi do zastosowania konkretnego sposobu.
Najczęściej stosowaną manipulacją jest attribute manipulation, znana szerzej po prostu jako retusz twarzy. Polega na modyfikacji wizerunku przy pomocy dodawania, usuwania, lub zmieniania niektórych atrybutów np. okularów, piegów, koloru oczu a przy bardziej zaawansowanych projektach nawet koloru skóry czy płci. Technika za została spopularyzowana poprzez aplikację mobilną „FaceApp”, która umożliwiała użytkownikom stworzenie wizualizacji własnej twarzy w konkretnych fryzurach, makijażu czy stworzenie modelu twarzy w określonym wieku.[1]
Ta technika może posłużyć do stworzenia materiałów, które mogą być wykorzystywane do szantażu, cyberprzemocy, czy tworzenia treści o charakterze przestępczym. Brak świadomości o potencjalnych konsekwencjach może narazić dzieci na nieodwracalne szkody. Kluczowym w tym przypadku jest informowanie rodziców o zagrożeniach, które płyną z do udostępniania zdjęć i filmów przedstawiających dzieci w sieci.
Wizerunek dziecka jest chroniony zarówno przez przepisy prawa cywilnego, jak i karnego. W Polsce art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyraźnie wskazuje, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby przedstawionej na fotografii lub, w przypadku dzieci, ich przedstawicieli ustawowych. Ponadto, ochrona wizerunku dziecka wpisuje się w ogólne zasady ochrony danych osobowych określone w RODO, które uznaje dzieci za osoby wymagające szczególnej ochrony – o czym czytamy szerzej w motywie 38 RODO. Dobro dzieci zostało również wyszczególnione w nie tak dawno uchwalonym AI Act, w którym to w motywach pojawia się nawiązanie do Konwencji o prawach dziecka ONZ. Daje to fundamenty pod przyszłe regulacje skupiające się na zapewnieniu niepełnoletnim skutecznej ochrony przed zagrożeniami istniejącymi w przestrzeni cyfrowej.
W polskim prawie brak jest jednak szczegółowych regulacji dotyczących technologii deepfake. Jednak wykorzystanie deepfake’ów do celów naruszających prawa dziecka może podlegać sankcjom na podstawie przepisów Kodeksu karnego, takich jak art. 190a (nękanie) czy art. 202 (rozpowszechnianie treści pornograficznych).
W obliczu dynamicznego rozwoju technologii, takich jak deepfake, edukacja wydaje się najbardziej skutecznym sposobem ochrony przed jej negatywnymi konsekwencjami. Prawo, choć niezbędne, często nie nadąża za błyskawicznym tempem zmian technologicznych, co utrudnia wprowadzanie skutecznych regulacji. Liczne badania pokazują, że funkcja prewencyjna prawa jest realizowana przez nieuchronność egzekwowania kar a nie przez surowość regulacji, co w przypadku technologii deepfake nie jest możliwe do zagwarantowania na tym etapie, dlatego kluczowe jest budowanie społecznej odporności na manipulacje.
Ochrona wizerunku dzieci w erze dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji wymaga kompleksowego podejścia. Wprowadzenie odpowiednich regulacji, edukacja społeczeństwa oraz rozwój narzędzi zapobiegawczych są kluczowe dla zapewnienia, że prawa dzieci nie zostaną naruszone w kontekście wykorzystania deepfake’ów.
______________________________________________________________
[1] Z. AKHTAR, Deepfakes Generation and Detection: A Short Survey, „Journal of Imaging” 2023, s. 18.
Autor: | młodszy prawnik Filip Koryciński |