BBS NEWS to comiesięczny cykl informacyjny o prawie i biznesie oraz aspektach prawnych zmian społecznych. Przedstawiamy najnowsze doniesienia, nowelizacje oraz kluczowe tematy przedstawione w formie, krótkich i treściwych tekstów informacyjnych.
Bądź na bieżąco.
STYCZEŃ 2024
Wyrok TK w sprawie ustawy covidowej: wstrzymanie biegu terminu przedawnienia niezgodne z Konstytucją.
7 grudnia 2023 r. TSUE wydał kolejny wyrok (C-140/22), który może odmienić losy frankowiczów. Zgodnie z ww. wyrokiem art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania nieważności w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową ze względu na to, iż umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego nie może ona dalej obowiązywać:
Ponadto TSUE wskazało, iż w ramach zadań ciążących na sądzie krajowym zgodnie z przepisami dyrektywy 93/13 jest on obowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowne mają charakter nieuczciwy i dokonawszy takiego badania, do zniwelowania braku równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą. Sądy odsyłające są zatem zobowiązane do wyłączenia stosowania nieuczciwych warunków umownych, aby nie wywierały one, w braku sprzeciwu konsumenta, wiążących wobec niego skutków.
Ponadto nałożenie na konsumenta obowiązku złożenia sformalizowanego oświadczenia w celu dochodzenia roszczeń mogłoby podważyć odstraszający skutek, jaki art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z art. 7 ust. 1 tej dyrektywy zamierza przypisać stwierdzeniu nieuczciwego charakteru warunków istniejących w umowach zawieranych przez przedsiębiorcę z konsumentami, ponieważ zachęcałoby to przedsiębiorców do odrzucania pozasądowych żądań konsumentów mających na celu stwierdzenie nieważności nieuczciwych warunków, zważywszy, że są oni zobowiązani, w celu dochodzenia swoich praw wynikających ze wspomnianej dyrektywy, do złożenia sformalizowanego oświadczenia przed sądem.
Co do zastrzeżenia dotyczącego ustawowych odsetek za zwłokę Trybunał wyjaśnił, że wykładnia prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytową ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy, a tym samym otrzymania wynagrodzenia za korzystanie z tego kapitału przez konsumenta, przyczyniłaby się do wyeliminowania odstraszającego skutku wywieranego na przedsiębiorców poprzez uznanie za nieważną tej umowy i tym samym zagrażać realizacji długoterminowego celu ustanowionego w art. 7 dyrektywy 93/13. Trybunał ww. orzeczeniu potwierdził więc, to co już orzekał wcześniej w sprawie C 520/20, że bankowi nie należą się żadne inne świadczenia od kredytobiorcy, w sytuacji stwierdzenia nieważności umowy, niżeli zwrot otrzymanego od Banku kapitału.
Autor: Julia Cichowska, Asystentka prawna
_____________________________________________________________________________________________________________________________
Trybunał Konstytucyjny orzekł za niezgodny z Konstytucją RP przepis ustawy covidowej, który zawiesił bezterminowo przedawnienie karalności przestępstw i kar przewidzianych w Kodeksie karnym i Kodeksie karnym skarbowym.
Przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego był art. 15 zzr1 ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. ustawy covidowej), który wstrzymywał bieg przedawnienia karalności czynu oraz bieg przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu. Przepis ten nie określał zatem terminu ani maksymalnego limitu czasowego obowiązywania zawieszenia biegu terminów przedawnienia, wobec czego taki stan prawny mógł utrzymywać się przez czas nieokreślony.
W wyroku z dnia 12 grudnia 2023 r. (sygn. akt P 12/22) Trybunał Konstytucyjny uznał powyższy środek za zbyt daleko idący.
Zawieszenie biegu mogłoby bowiem utrzymywać się niezależnie od rzeczywistego wpływu obostrzeń sanitarnych na zdolność organów procesowych do sprawnego dokonywania czynności, naruszając zasadę proporcjonalności oraz zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji RP oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), a także prawo jednostki do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej zgodnie z wymogami sprawiedliwości (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Co więcej, kwestia wznowienia biegu terminów przedawnienia została pozostawiona swobodnemu uznaniu władzy, bowiem to minister zdrowia decydował o wprowadzeniu stanu epidemii i zagrożenia epidemicznego w drodze rozporządzenia. Jak wskazuje zaś Trybunał: „obowiązujące ustawy nie zawierają wytycznych dotyczących materialnego kształtu regulacji, która ma być ujęta w rozporządzeniu, a więc przesłanek, w oparciu o które Rada Ministrów władna jest uchylić stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii”. Taka sytuacja narusza art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, z którego wprost wynika, że w rozporządzeniu nie mogą być regulowane sprawy, które wchodzą w zakres tzw. wyłączności ustawy.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego oznacza, że postępowania o przestępstwa i przestępstwa skarbowe toczące się wobec osób, których termin przedawnienia by upłynął, gdyby nie art. 15zzr1 ustawy covidowej, będą musiały zostać umorzone. W przypadku spraw zakończonych prawomocnym skazaniem, istnieje możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji RP.
Autor: Zuzanna Ciesiołkiewicz, Asystentka prawna
Przedsiębiorcy mogą uwzględniać wydatki na prezenty dla pracowników w kosztach firmowych, jednak podlega to pewnym warunkom. Koszty reprezentacji, mające na celu budowanie wizerunku firmy, nie są uznawane za koszty podatkowe, w przeciwieństwie zaś do kosztów reklamowych. Prezenty o charakterze reklamowym, których wartość nie przekracza 200zł, zwolnione są z opodatkowania dochodu pracownika, chyba że utrzymuje z firmą stosunek cywilnoprawny. Będą to wszelkiego rodzaju upominki, na których znajduje się logo firmy wręczającej prezent.
Odliczenie podatku VAT zależy od związku z działalnością opodatkowaną, ale istnieją od tego wyjątki, np. dla prezentów o jednostkowej wartości do 20 zł netto, takie jak słodycze, kalendarze, długopisy czy kubki. Prezent traktowany jako darowizna podlega limitowi wartości darowizn do 5733 zł w okresie 5 lat, zaś nie mogą one być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Przy prezentach istotne jest również utrzymanie ewidencji, zwłaszcza w przypadku niskowartościowych upominków.
Jak zatem rozliczyć upominki świąteczne, które podarowaliśmy pracownikom?
Podsumowując prezenty wręczone wraz z życzeniami świątecznymi dla pracowników mogą być neutralne pod względem VAT, co oznacza, że nie umożliwiają odliczenia podatku od zakupu towarów, ani nie podlegają opodatkowaniu przy bezpłatnym przekazaniu. To dotyczy zarówno kosztownych upominków, jak i tzw. prezentów o niewielkiej wartości. Jednak warto mieć na uwadze, że w pewnych sytuacjach przedsiębiorcy zawsze mają prawo skorzystania z możliwości złożenia wniosku o indywidualną interpretację podatkową przez organ podatkowy.
Autor: Maria Wyszyńska-Dawgul, Asystentka prawna
_____________________________________________________________________________________________________________________________
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. z 2023 r., poz. 1893) z początkiem 2024 roku obowiązuje wyższa stawka wynagrodzenia minimalnego oraz wyższa stawka godzinowa.
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. Wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalono na:
Natomiast wysokość minimalnej stawki godzinowej wynosić będzie:
Wskazujemy, iż konieczne zatem jest dokonanie odpowiedniej zmiany umów tak, aby od 1 stycznia 2024 r. wynikające z umowy składniki zaliczane do wynagrodzenia minimalnego stanowiły minimalną stawkę przewidzianą przez przepisy.
Autor: Emilia Skibowska , Asystentka prawna
_____________________________________________________________________________________________________________________________
Okres świąteczny już za nami, a wraz z nim często powtarzający się spór społeczny o traktowaniu zwierząt jako prezentów. Wielu z przyszłych właścicieli wykazuje się odpowiedzialnością i zawczasu przewidują, czy będą mogli poświęcić wystarczająco dużo uwagi swoim przyszłym pupilom. Jednak nie o troskę i uwagę zawsze chodzi w odpowiednim sprawowaniu opieki nad zwierzętami domowymi. Jak wiadomo, zwierzę to również, często niemały, wydatek. Zawsze polecamy rozważyć czy nasza sytuacja materialna pozwoli nam na utrzymywane go we właściwych warunkach.
Zgodnie z wyrokiem WSA w Gliwicach, w razie zgłoszenia wątpliwości co do warunków w jakich przebywa zwierzę, odpowiedni organ administracyjny może odebrać je właścicielowi. Ale czy ubóstwo właściciela zagraża zwierzętom?
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2023 r. sprawy o sygnaturze II SA/Gl 752/23 ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 9 marca 2023 r. nr SKO.OG/41.12/33/2023/6305 w przedmiocie ochrony zwierząt stwierdził, że do kompetencji organu nie należy stwierdzanie winy w kontekście znęcania się nad zwierzęciem.
Przepisy ustawy o ochronie zwierząt w zakresie, w jakim pozostawiają wydanie rozstrzygnięcia organom administracyjnym, nie uzależniają ich podjęcia od istnienia winy, czy też jej braku po stronie właściciela. Organ więc ma za zadanie stwierdzić jedynie, czy zwierzę utrzymywane jest we właściwych warunkach, a jeśli nie, ma za zadanie odebrać je właścicielowi.
Należy więc stwierdzić, że sytuacja materialna właściciela nigdy nie może być usprawiedliwieniem dla niewłaściwej opieki nad zwierzętami w jego gospodarstwie domowym. Choć ubóstwo może wpływać na możliwości działań właściciela, to nie wyłącza jednak jego odpowiedzialności prawnej.
Autor: Filip Koryciński, Asystentka prawna
