Czym jest finansowanie społecznościowe?

Finansowanie społecznościowe jest jednym ze sposobów uzyskania zewnętrznego finansowania. Aktem prawny regulującym sposoby finansowania społecznościowego jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskich dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego dla przedsiębiorstw, które weszło w życie z dniem 10 listopada 2021 r. Zgodnie z tiret 1 i 2 Rozporządzenia finansowanie społecznościowe jest w coraz większym stopniu uznawaną formą alternatywnego finansowania dla przedsiębiorstw typu startup oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) i zazwyczaj opiera się na niewielkich inwestycjach. Finansowanie społecznościowe stanowi coraz ważniejszy rodzaj pośrednictwa, w ramach którego dostawca usług finansowania społecznościowego, bez przyjmowania na siebie ryzyka, obsługuje ogólnodostępną platformę cyfrową, aby kojarzyć lub ułatwiać kojarzenie potencjalnych inwestorów lub pożyczkodawców z przedsięwzięciami gospodarczymi ubiegającymi się o finansowanie. Świadczenie usług finansowania społecznościowego wiąże się na ogół z udziałem trzech rodzajów podmiotów: właściciela projektu, który przedstawia projekt do sfinansowania, inwestorów, którzy finansują przedstawiony projekt, oraz organizacji pośredniczącej w formie dostawcy usług finansowania społecznościowego, który łączy właścicieli projektów i inwestorów za pomocą platformy internetowej.[1]

Jakie jest znaczenie crowdfundingu udziałowego?

Popularnym rodzajem finansowania społecznościowego był do tej pory tzw. crowdfunding udziałowy (equity crowdfunding). Był on znakomitą alternatywą do tradycyjnego finansowania dla startupów, tj. wejście inwestora branżowego lub finansowego czy nawet kredytu.  Jednocześnie był również istotnym sposobem uzyskania finansowania przez podmioty o ugruntowanej już pozycji na rynku w celu dokapitalizowania planowanej inwestycji, bądź dotarcia do nowych grup docelowych z dotychczasowymi lub nowymi produktami.

Zakaz finansowania społecznościowego w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością

Zmiana Ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 414 z późn. zm.), wprowadziła zmianę Kodeksu Spółek Handlowych, m.in. w zakresie zakazu publicznego oferowania udziałów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz ograniczenia możliwości promowania ich nabycia (art. 182(1) oraz 257(1) KSH).

Skutkiem powyższej zmiany jest zakaz składania oferty nabycia albo objęcia udziałów w spółce z ograniczona odpowiedzialnością nieoznaczonemu adresatowi oraz kierowania do nieoznaczonego adresata reklamy lub innej promocji nabycia bądź objęcia. Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy korzystali z tego typu finansowania muszą zmienić formułę budowania relacji biznesowych i skierować swoje działania na pozyskanie kontaktów do konkretnych podmiotów, tj. inwestorzy branżowy czy też finansowych.

A zatem podmioty, które są uprawnione do pozyskiwania finansowania społecznościowego to:

1. Spółki osobowe,
2. Proste spółki akcyjne (PSA),
3. Spółki akcyjne (SA), oraz
4. Jednoosobowe działalności gospodarcze.

Należy wskazać, również że spółki świadczące usługi crowdfundingowe, od dnia wejścia wżycie nowelizacji, są zobowiązane do uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.

Nowa regulacja została obwarowana restrykcyjnymi sankcjami – zgodnie z art. 595(1) oraz 595(2) KSH, za nieprzestrzeganie powyższych zakazów ustawodawca przewidział karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

Ocena regulacji

Wprowadzony zakaz rozporządzania udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest istotnym praktycznym ograniczeniem możliwości uzyskania finansowania, szczególnie przez podmioty będące w początkowej fazie rozwoju, czy w przypadku finansowania projektów o charakterze lokalnym. Powyższy sposób finansowania społecznościowego był atrakcyjną formą uzyskania finansowania, z pominięciem tradycyjnych i często nieosiągalnych źródeł.

Należy przy tym wziąć pod uwagę, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedną z najpowszechniejszych form prowadzenia działalności. Ze względu na nieskomplikowaną strukturę prawno-organizacyjną oraz brak wygórowanych wymogów finansowych, stanowi bardzo atrakcyjną formę prowadzenia działalności, zwłaszcza dla nowych podmiotów na rynku. Ograniczenie bowiem sposobów uzyskiwania finansowania dla tej formy prawnej, może negatywnie wpłynąć na jej atrakcyjność. Zawężenie przedsiębiorcom wyboru formy prawnej podmiotu, w ramach którego będzie realizowany projekt, może zaś przesądzić o odwleczeniu w czasie jego realizacji lub spowodować inne praktyczne przeszkody.

Nowelizację tę w części, w której ogranicza spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością dostęp do pozyskania finansowania społecznego, oceniamy jako niekorzystną.

Wprowadzanie tego typu ograniczeń może wstrzymać rozwój ciekawych i potrzebnych przedsięwzięć biznesowych. Tego typu finansowanie stanowiło bowiem również pierwszy krok do pozyskania finansowania profesjonalnego, bowiem tego typu ogłoszenia pełniły pośrednio fundację marketingową i pozwalały zyskać podmiotom lub ich produktom szerszy rozgłos.

Ponadto nowelizacja budzi liczne kontrowersje w zakresie jej stosowania chociażby z perspektywy spółek giełdowych, które mogły publicznie oferować sprzedaż udziałów, które posiadają w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

Rozwiązanie

Nowelizacja wprowadziła kolejny pakiet regulacji, które należy brać pod uwagę przy zawiązywaniu nowego podmiotu. Niemniej jednak Ci którzy zdecydowali się na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością mogą dalej dostosować swoją działalność do nowego środowiska prawnego chociażby poprzez przekształcenie spółki w inną formę

organizacyjnoprawną umożliwiającą pozyskanie finansowania społecznościowego lub jej połączenie przez przejecie z taką spółką.

Autorzy:

	apl. adwokacka Emilia Mierzejewska
	młodszy prawnik Zuzanna Ciesiołkiewicz

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2020 r. Nr 347, str. 1 z późn. zm.).